لرزش دست (Hand tremor/Shaky hands) : بیشتر افراد تصور می کنند که عارضه ی لرزش دست فقط در میانسالان و افراد سالخورده به وجود می آید که در این باره باید بگوییم لرزش در هر سنی می توان رخ دهد. در یک تعریف مشخص درباره لرزش باید بگوییم که لرزش یک پدیده طبیعی است و به صورت یک انقباض نامنظم, ریتمیک و نوسانی است که می تواند در دست ها, سر, صورت, فک, لب ها, شانه ها و پاها دیده شود. با توجه به این که لرزش معمولاً نشانه ای از اختلال پزشکی خطرناک یا تهدید کننده زندگی نیست, اما در بسیاری از مواقع باعث می شود تا فرد از انجام بسیاری از فعالیت ها محدود و یا محروم شود زیرا که می تواند باعث خجالت و از کار انداختن برخی افراد شود و انجام کارهای روزانه را دشوارتر سازد.
با توجه به محدودیت های که برای فرد می تواند به وجود بیاورد امروزه یکی از علل شایع مراجعه بیماران به متخصص مغز و اعصاب (نورولوژیست) لرزش دست است. در بسیاری از افراد لرزش در دستها می تواند که هیچ علت خاصی را نداشته باشد و یا ممکن است تا در بسیاری موارد نیز علامتی از یک بیماری زمینه ای در بدن فرد باشد.
مراجعه به متخصص مغز و اعصاب خوب در تهران : فوق تخصص مغز و اعصاب تهران
بیشتر متخصصان درباره لرزش دست بر این موضوع اهمیت می دهند که لرزش دست یا ترمور یک علامت شایع در بیماری های حرکتی مغز و اعصاب محسوب می شود ، که انقباض غیر ارادی و ریتمیک دست باعث ایجاد آن می شود. ترمور و یا لرزش دست معمولا بیشتر از هر نقطه ای در دست ها شایع است و در بسیاری موارد ممکن است که این لرزش در سر، پاها و تارهای صوتی هم اتفاق بیافتد. معمولا لرزش دست می تواند باعث ایجاد اختلال در نوشتن، غذا خوردن و حتی نوشیدن یک فنجان چای شود.
شایع ترین لرزش ها به 2 قسمت تقسیم می شوند:
لرزش در حال استراحت (Resting Tremor)
معمولا این نوع لرزش زمانی که ماهیچه های دست در حال استراحت هستند و مثلا روی پا ثابت قرار دارند لرزش در دست دیده می شود. این نوع لرزش از خصوصیات بیماری پارکینسون است که در آن انگشت شست بیمار مکرر به کف دست نزدیک و سپس دور می شود و حالتی مانند شمردن پول دارد که معمولا در هر دو دست دیده می شود.
لرزش در حال فعالیت (Action Tremor)
اکثر لرزش ها از نوع ترمور هنگام فعالیت هستند و در حالت فعالیت ارادی لرزش دست دیده می شود، مثلا هنگام دراز کردن دست یا برداشتن چیزی که این لرزش در حالت استراحت دست از بین می رود.
علت لرزش دست چیست؟
برای لرزش دست در بعضی موارد علت خاصی وجود ندارد و تمام بررسی های نورولوژیک انجام شده نرمال است. در موارد دیگر ممکن است بیماری های نورولوژیک عامل ایجاد لرزش دست باشند که در قسمت زیر ما به بعضی از آنها اشاره می کنیم.
الف) MS (Multiple sclerosis)
در بسیاری از موارد بیماری ام اس می تواند که عامل ایجاد لرزش باشد و در واقع زمانی که راههای کنترل کننده حرکت دست در سیستم عصبی مرکزی دچار تخریب شوند معمولا این اتفاق می افتد.
ب) استروک (سکته مغزی)
در صورت بروز سکته مغزی و در اثر بسته شدن شریانهای اصلی مغز توسط مغز می تواند موجب آسیب راههای کنترل کننده حرکت در مغز و در نتیجه ایجاد لرزش دست شود.
ج) ضربه های مغزی
یکی از دلایل ترمور در بیشتر مواقع وارد شدن ضربه های مغزی است که در صورت وارد شدن این ضربه ها به قسمت های خاصی از مغز، که کنترل حرکات دست را به عهده دارند می تواند موجب ترمور (لرزش دست ) شود معمولا این نوع لرزش ها گاها در بوکسورها که ضربات بسیاری به سر و صورتشان وارد می شود به وضوح دیده می شود.
د) پارکینسون
طبق تحقیقاتی که محققان انجام داده اند امروزه بیش از 25 درصد بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون دچار لرزش دست فعالیتی (Action Tremor) هستند. اما مشخصه اصلی بیماری پارکینسون لرزش دست در حال استراحت (Resting Tremor) است که بیشتر از یک دست شروع می شود و به دیگر قسمتهای بدن انتشار می یابد. در بیماری پارکینسون ترمور با استرس و فعالیت فیزیکی تشدید می شود.
ه) اسنشیال ترمور (Essential Tremor)
شایعترین نوع لرزش دست است و علت آن نامشخص است، لرزش بیشتر در دست غالب مشهود است ولی ممکن است همه بدن را در بر گیرد. لرزش چه در حال فعالیت و چه در حالت ایستاده وجود دارد. ولی به طور کلی جز گروه ترمور فعالیتی (Action Tremor) طبقه بندی می شود.
ژنتیک مسئول حدود نیمی از موارد این نوع ترمور است و در این موارد معمولا سابقه فامیلی افراد مبتلا به لرزش دست وجود دارد.
و) دیستونیک ترمور
یک بیماری حرکتی سیستم عصبی به نام دیستونی که در آن مغز سیگنالهایی مبنی بر افزایش غیر عادی انقباض عضلات اندامها را می فرستند وجود دارد که ترمور هم یکی از علائم آن است که می تواند در هر کدام از اندامها از جمله دست وجود داشته باشد.
ز) بیماریهای روانپزشکی مثل افسردگی یا اضطراب شدید یا (PTSD) (post teraumatic stress disorder)
ح) بعضى بيماريهاى نورولوژيك مثل آتاكسى فاميليال
ط) استفاده بیش از حد یا محرومیت از الکل
ی) مسمومیت با جیوه
ک) پرکاری تیروئید
ل) اختلال کبد یا کلیه
م) اضطراب منتشر یا پانیک
مصرف داروهایی مانند داروهايي كه در درمان آسم به كار مي روند مثل :
- سالبوتامول
- آمفتامين
- کافئین
- کورتیکواستروئید
- و دارو هایی که در درمان بیمار های روانپزشکی بکار می روند مثل لیتیوم و سديم والپروات
درمان لرزش دست
چطور از لرزش دست رهایی یابیم ؟
با توجه به این که لرزش دست ها یک مشکل جدی برای فرد نیست و طوری نیست که زندگی فرد را تهدید کند، اما این نوع عارضه در دست ها می تواند که انجام وظایف روزانه را با مشکل و دشواری همراه کند زیرا در بسیاری از موارد در صورتی که مشکل شدیدتر شود، فرد در نگه داشتن لیوان خالی، غذا خوردن به صورت عادی، اصلاح کردن و نوشتن با دستخط خوانا نیز دچار مشکل می شود.
بهترین و مناسب ترین توصیه جهت بررسی و تشخیص علت لرزش مراجعه به یک نورولوژیست است بیشتر افراد در صورتی که دارای بیماری زمینه ای مثل هايپرتيروئيدى یا اختلال کبد وکلیه باشند درمان آنها باعث قطع لرزش دست می شود.
مناسب ترین راه ها جهت درمان لرزش دست ها :
- برخی تغییرات ساده در سبک زندگی و درمانی های خانگی نیز می توانند به بهبود نشانه ها کمک کنند هنگامی که موضوع تغییرات سبک زندگی که به کنترل لرزش دست ها کمک می کنند، مطرح می شود، ترک الکل و سیگار دو عامل کلیدی هستند. زیرا که مصرف بیش از اندازه الکل تاثیر مستقیم بر سیستم عصبی دارد. در حقیقت، الکل می تواند سیستم عصبی را به شدت تضعیف کند و موجب لرزش در دست ها شود. نیکوتین بیش از اندازه در بدن می تواند موجب شکل گیری لرزش در دست ها شود و با گذشت زمان شرایط وخیم‌تر نیز می شود.
- کاهش یامحدود کردن مصرف کافئین، آنفتامین والکل میتواند کامل سودمند باشد.
- انجام برخی فعالیت فیزیکی و ورزشی با هدف بهبود و تقویت عضلات
- کم کردن کاهش استرس
- مدیتیشن، یکی از بهترین گزینه ها برای کاهش استرس است که باید مد نظر قرار بگیرد. مدیتیشن شفافیت را به ذهن باز می گرداند و اعصاب را آرام می سازد.
- تنفس عمیق، یکی دیگر از تکنیک های خوب برای مبارزه با استرس است. تنها 10 دقیقه تنفس عمیق از طریق دیافراگم می تواند تا حد زیادی به نفع سیستم عصبی و القا آرامش تمام شود.
- برای درمان لرزش دست ها، مصرف متعادل ب-کمپلکس ضروری است. انواع مختلفی از ویتامین B وجود دارند که به حفظ سلامت اعصاب و عضلات قوی کمک می کنند. به عنوان مثال، ویتامین های B12، B1 و B6 برای حفظ اعصاب سالم و محافظت از آنها در برابر آسیب ضروری هستند. کمبود ویتامین های B ممکن است به از دست دادن هماهنگی و تعادل بین اندام های مختلف منجر شود که به نوبه خود موج لرزش دست ها می شود. این مساله می تواند به ضعف عضلانی نیز منجر شود.
