سرگیجه , علل بروز سرگیجه و درمان آن : یکی از علت های مراجعه بیشتر افراد به کلینیک های مغز و اعصاب و مطب های پزشکی دچار شدن به سرگیجه های مداوم است . درباره ی سرگیجه باید بگوییم که سرگیجه داشتن در واقع حالتی است که در آن فرد بیمار احساس می‌کند که محیط پیرامون او گرد سرش می‌چرخد و یا اگر چشم هایش را ببندد، می پندارد که خودش به دور محیط می‌گردد. سرگیجه اغلب به دلیل کاهش جریان خون در مغز رخ می‌دهد و حالت چرخش را برای فرد مبتلا ایجاد می‌کند؛ با این حال، اکثر افرادی که به این گونه مشکلات دچار می‌شوند، آنرا جدی نگرفته و هرگز به دنبال درمان آن مشکل نمی روند و معمولا با توجه به این که سرگیجه بیشتر از اینکه یک بیماری باشد یک علامت برای یک بیماری به حساب می اید از این رو نیز این عامل یکی از علل شایع مراجعه بیماران به متخصص مغز و اعصاب است.
انواع سرگیجه و تفاوت سرگیجه حقیقی و سرگیجه کاذب چیست؟
سرگیجه به دو نوع واقعی (Vertigo) و سرگیجه غیرواقعی، کاذب یا Dizziness ، Pseudo Vertigo تقسیم می شود.
در مقابل سرگیجه حقیقی (True vertigo)، یک نوع علامت شایع دیزینس (Dezzines) را داریم که در واقع احساس سبکی سر و یا علت سیاهی رفتن چشم ها به خصوص موقع تغییر پوزیشن مثلا از حالت نشسته به ایستاده یا دراز کشیدن است.
معمولا بیشتر افرادی که این علائم را دراند در مراجعه به پزشک نوع سرگیجه شان مشخص می شود در بیشتر مواقع مهم ترین علت سرگیجه کاذب از فشار عصبی است و بهترین روش مراجعه به پزشک نورولوژیست است زیرا پزشک می تواند تا با بررسی بیمار و پرسش سوالاتی مانند وجود سرگیجه در خواب و . . . شرح حال بیمار را کامل کند.
شرح سرگیجه عصبی کاذب
همان طور که گفتیم مهم ترین علت در سرگیجه های کاذب و عصبی اضطراب ، استرس و افسردگی است و از شایع ترین علائم آن نیز می توان به احساس سبکی و گیجی اشاره کرد که در صورت بروز این نوع علائم مهم ترین کار جهت تشخیص سرگیجه عصبی مراجعه به پزشک نورولوژیست است.
مهم ترین علائم سرگیجه
همان طور که درباره بروز سرگیجه در بیشتر افراد گفتیم سرگیجه می تواند که یک احساس خفیف گیجی و یا سبکی سر در فرد باشد و یا در بیشتر مواقع نیز ممکن است تا آنقدر سرگیجه شدید باشد و موجب عدم تعادل و حتی افتادن فرد شود و این حالت شدید ترین حالت ممکن است که فرد را از فعالیت های روزانه باز می دارد .
در صورت مراجعه به پزشک متخصص مغز و اعصاب ، او در شرح سرگیجه ابتدا بسته به علت ایجاد آن سرگیجه را به دو نوع پريفرال (محیطی) و سنترال (مرکزی) تقسیم می کند.
در تعریف سرگیجه محیطی باید بگوییم که بر خلاف سرگیجه مرکزی ، این نوع سرگیجه منشا مغزی ندارد و عمدتا مربوط به اختلال وستبولی گوش می باشد. این نوع سرگیجه معمولا کوتاه مدت است و با تغییر ناگهانی وضعیت سر ایجاد شده و با ثابت ماندن فرد در عرض چند ثانیه از بین می رود و در بیشتر بیماران ممکن است که این حالت با تهوع و استفراغ همراه باشد که این حالت بیشتر در عفونت های حاد گوش میانی ( اوتیت مدیا ) و جابه جایی مایع درون گوش میانی معمولا بعد از ضربه شدید به سر دیده می شود.
اما درباره سرگیجه مرکزی باید بگوییم که این نوع سرگیجه به تغییر وضعیت فرد ارتباط چندانی ندارد و در بیشتر بیماران احتمال دارد تا همراه با علائم دیگری مثل عدم تعادل، دو بینی، افتادن و . . . باشد
تشخیص سرگیجه
بیشتر بیماران در مراجعه به پزشک باید که برای تشخیص صحیح سرگیجه شرح حال بسیار دقیقی را به پزشک ارائه نمایند اما بسیار دیده شده است که با وجود تمام موارد ذکر شده نیز گاهی تشخیص نو ع محیطی و مرکزی از روی شرح حال بیمار به درستی صورت نگیرد و از این رو برای تشخیص صحیح تر معاینات دقیق مراجعه به پزشک نورولوژیک که یک متخصص مغز و اعصاب است بسیار توصیه می شود پزشک نورولوژیک در این مراجعه تست های تشخیصی، علت صحیح سرگیجه را تشخیص می دهد.
و با توجه به اینکه درمان سرگیجه با توجه به علت زمینه ای آن صورت می گیرد تشخیص صحیح بسیار مهم است.
میگرن و سرگیجه
ممکن است که این مطلب شما را کمی متعجب کند اما این واقعیت است که سرگیجه بسیاری از اوقات با میگرن در ارتباط است. نشانه‌های دیگر میگرن که به سرگیجه مربوط است شامل حساسیت به حرکت، نور و صدا می‌شود. حدود ۴۰ درصد از افرادی که مبتلا به میگرن هستند گیجی و سرگیجه را تجربه می‌کنند.
مهم ترین تستهای تشخیصی برای سرگیجه :
- انجام MRI مغز که این دستگاه با تصویر برداری از ساختمان مغز تصویر ان را به صورت واضح و کامل نشان می دهد.
- انجام سونوگرافی داپلر ترانس کرانیال مغز که این نوع سونوگرافی در واقع خون رسانی قسمت خلفی مغز را که اختلال آن در ایجاد سرگیجه و عدم تعادل نقش دارد را نشان می دهد.
- مراجعه به متخصص گوش و حلق و بینی برای بررسی ساختمان گوشی میانی
معمولا این مورد اخر بیشتر برای زمانی است که متخصص مغز و اعصاب با توجه به شرح حال، معاینات نورولوژیک و روش های پاراکلینیک، علت ارگانیک مغزی را پیدا نکرد بیمار را جهت ارزیابی سیستم تعادلی و وستيبولى مربوط به ساختمان گوش میانی به متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع می دهد.
عوارض سرگیجه و علت سرگیجه
سرگیجه می تواند خطر سقوط و جراحت را افزایش دهد. سرگیجه در زمان رانندگی یا کار با ماشین آلات سنگین احتمال تصادف را افزایش می دهد.
اصلی ترین درمان های سرگیجه
یکی از مواردی که بسیاری از افراد از ابتلا به ان بسیار ناراحت و ناخشنود هستند سرگیجه است که می تواند همان طور که گفتیم بسیار ازار دهنده باشد اما جای نگرانی نیست زیرا که درمان سرگیجه هم به صورت علامتى و با دارو های آنتی هیستامین مثل بتا سرک انجام می شود که مصرف این نوع دارو بر روی هر دو نوع سرگیجه یعنی سرگیجه محیطی و سرگیجه مرکزی موثر است.
اما نباید فراموش کرد که معمولا اصلی ترین و اساسی ترین نوع درمان بعد از بررسی ها و توجه به علت زمینه ای سرگیجه انجام می شود. پس از این رو و در صورت بروز چنین مشکلی و با توجه به اهمیت علل ارگانیک مغزی سرگیجه بهتر است تا جهت بررسی بیشتر به یک متخصص مغز و اعصاب خوب مراجعه کنید .
درمان دارویی سرگیجه
BPPV درمان BPPV یک روش ساده است که طی آن پزشک مانورهایی برای طرز قرار گرفتن سر انجام می دهد. این روش معمولاً بعد از یک یا دو بار درمان موثر است. بیماری های گوش داخلی ورزش هایی وجود دارد که شما از یک متخصص کاردرمانی فرا گرفته و در منزل انجام می دهید.
به منظور درمان سریع تهوع و سرگیجه ممکن است پزشک داروهایی مانند meclizine یا diazepam را برای شما تجویز کند یا مصرف dimenhydrinate را توصیه نماید که یک داروی بدون نسخه است. مصرف کوتاه مدت کورتیکواستروئیدها نیز ممکن است در بهبود عملکرد دهلیز موثر باشد.
سرگیجه منیر و یا سندروم منیر
در تعریف سندرم منیربا ید بگوییم که سندرم منیر یک بیماری مرتبط با اختلالات گوش و دارای سه نشانه‌ی مهم است که این سه نشانه عبارتند از سرگیجه شدید، وزوز گوش و ناشنوایی حسی- عصبی متغیر است.
در یک تعریف دیگر سرگیجه منیر این که علت سرگیجه مربوط به درگیری استخوانچه های گوش داخلی بنام منیر (Meniere’s Disease ) می باشد که علائم این بیماری سرگیجه، وز وز گوش، کاهش شنوایی و گاهی افتادن های ناگهانی است. معمولا در مراجعه به پزشک ، متخصص سرگیجه بعد از تشخیص این سرگیجه بیمار را جهت درمان به متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع می دهد. توجه داشته باشید که درمان در بیماری منیر ابتدا به صورت درمان طبی و دارویی و نهایتاً درمان جراحی است. از نظر درمان بهتر است به بیمار اطمینان و آرامش دهیم.
تجویز یک آرام بخش گاهی به بهبود بیماری کمک می‌کند. اعتقاد بر این است که غذای فرد بی نمک باشد و به جای نمک طعام از کلرور پتاسیم یا کلرور آمونیوم استفاده شود. گاهی اسیدنیکوتینیک نیز مؤثر است. برخی دارو های گروه آنتی هیستامین نیز ممکن است مؤثر واقع شوند.
