درمان تایم
درمان تایم
نرمی غضروف زانو

درمان نرمی غضروف زانو یا کندرو مالاسی کشکک

نرمی غضروف زانو یا کندرو مالاسی کشکک ، علائم و درمان ،درمان نرمی غضروف زانو ، پیاده روی و نرمی غضروف : در واقع کندرو مالاسی کشکک «Chondromalacia patella»  یا همان نرمی غضروف زانو ،شایعترین دلیل درد مزمن زانو می باشد. در حقیقت این نوع بیماری نوعی نرم شدن عضروف کشکک می باشد و دلیل نرم شدن در بیشتر مواقع حرکت نامتعادل کشکک روی مفصل زانو ، رفتار نامناسب با زانو در زمان فعالیت های بدنی ورزشی ، ضربه یا ضعف عضلات ران می باشد.

آناتومی مفصل زانو

همان گونه که می دانید ،زانو بزرگترین مفصل بدن می باشد . در واقع این مفصل از کنار هم قرار گرفتن سه استخوان تشکیل می شود . قسمت پایینی استخوان ران ، قسمت بالایی استخوان ساق و استخوان کشکک. قسمت انتهای پایینی استخوان ران روی ساق دارای حرکت لولایی می باشد و کشکک در فرورفتگی شیار مثل پهنی که در جلوی انتهای پایینی استخوان ران قرار دارد می تواند به طرف بالا و پایین حرکت نماید.

درمان نرمی غضروف زانو

باید اشاره کنیم که سطح پشتی کشکک و سطح جلویی انتهای پایینی ران پوشیده از غضروف می باشند و در واقع این پوشش غضروفی موجب می شود تا کشکک بتواند به آسانی روی این شیار به بالا و پایین حرکت نماید. به مفصل بین کشکک و انتهای پایینی و قدامی ران ، مفصل پاتلوفمورال «Patellofemoral joint» گفته می شود.

نحوه ایجاد کندرومالاسی کشکک:

یکی از عوامل مهمی که سبب مستعد شدن زمینه برای ایجاد این بیماری می شود ، تغییر شکل مسیر شیار مانندی می باشد که کشکک باید در هنگام بالا وپایین رفت در جلوی قسمت پایینی استخوان ران طی نماید.

در برخی مواقع هم خود استخوان کشکک به دلیل نداشتن تعادل بافت هایی که به آن وصل می شوند به یک سمت منحرف یا کج می شود و به درستی در شیار مربوطه حرکت نمیکند. به این وضعیت حرکت نامناسب کشکک یا «Patellar maltracking» گفته می شود.

نتیجه این وضعیت توزیع نامناسب نیروها می باشد به گونه ای که به قسمت هایی از غضروف کشکک فشارهایی بیش از قسمت های دیگر آن وارد می گردد و همین مسئله سبب نرم شدن و ریش ریش شدن غضروف می گردد

لازم به ذکر است که ما شاهد این بیماری بیشتر در زنان می باشیم به گونه ای که زنان دو برابر مردان دچار این بیماری می شوند. و همچنین در نوجوانان و سنین رشد بیشتر بوده و در ورزش هایی مانند دویدن ، دوچرخه سواری ، فوتبال ، تنیس و اسکی بیشتر دیده می شود مخصوصا در صورتی که فرد تازه شروع به ورزش کردن ، کرده باشد و یا اینکه شدت انجام آن را به صورت ناگهانی افزایش داده باشد. اینگونه به نظر می آید که در افرادی که دارای کف پای صافی بوده و یا زانوهای پرانتزی دارند این بیماری بیشتر مشاهده می شود.

علائم بیماری نرمی غضروف کشکک(کندرو مالاسی کشکک):

باید بگوییم که مهمترین علامت کندرو مالاسی کشکک حس درد گنگ و آزار دهنده ای می باشد که در غالباً در داخل یا جلوی زانو حس می گردد. این درد در زمان بلند شدن از روی زمین و یا بلند شدن از روی صندلی شدت پیدا می کند.

نرمی غضروف زانو
نرمی غضروف زانو

مخصوصا ً هنگامی که بیمار مدت زمان طولانی نشسته است و می خواهد بلند شود دچار زانو درد می گردد. زمانی که فرد از پله بالا یا پایین می رود درد بیشتری را احساس می کند . در ضمن زمانی که بیمار به مدت طولانی دو زانو یا چهار زانو می نشیند ، دچار درد زانو می گردد.
احتمال دارد برخی از بیماران احساس پری یا سفتی در زانوی خود داشته باشند. از دیگر علائم این بیماری صدا دادن زانو می باشد به گونه ای که بیمار در هنگام حرکت زانویش احساس خرت خرت صدا دادن زانو می کند و یا حتی امکان دارد آن صدا را بشنود . در صورتی که این بیماری به مدت طولانی ادامه داشته باشد به دلیل ضعیف شدن عضله چهار سر ران ، بیمار احساس خالی شدن زانو خواهد کرد.
لازم به ذکر است که درد و ضعف عضله چهار سر ران می تواند سبب لنگش بیمار گردد.

چگونگی تشخیص نرمی غضروف کشکک:

پس از اینکه پزشک متخصص ارتوپد بیمار را ویزیت کرد و در مورد مشکل وی با او گفتگو نمود و زانوی او را مورد معاینه قرار داد سعی می تواند از وسایل تصویربرداری مانند رادیوگرافی ساده ، س تی اسکن ، ام آر آی یا آرتروسکوپی جهت تشخیص بیماری مریض خود استفاده نماید.

چگونگی درمان نرمی غضروف کشکک یا کندرومالاسی کشکک :

جهت درمان کندرو مالاسی کشکک لازم است که به چند نکته توجه شود. در وهله اول پزشک متخصص ارتوپد برای درمان این بیماری نیاز موثر به همکاری خود بیمار دارد. در صورتی که بیمار در این فکر باشد که بیماری او می تواند با مصرف تعدادی دارو بهبود پیدا کند ؛ باید بگوییم که در اشتباه است. باید دقت شود که مهمترین اقدامات درمانی در درمان این بیماری آن هایی می باشد که باید به وسیله خود بیمار صورت بگیرند. لذا افرادی که دوست دارند از شر این بیماری خلاص شوند باید 90% کارها را خود انجام دهند.
باید اشاره کنیم که نکته ی بعدی که در درمان کندرومالاسی کشکک حائز اهمیت می باشد ،این می باشد که کندرو مالاسی کشکک بیشتر از اینکه یک بیماری گذارا باشد یک شرایطی می باشد که در اثر روش های بد زندگی کردن Life style ایجاد می شود لذا برای بهبود باید بسیاری از عادات و رفتارهای روزانه خود را تغییر داد. فقط بعد از این اقدام می باشد که فرد می تواند اطمینان حاصل کند که بیماری او از برطرف شده و دیگر برنخواهد گشت.
در صورتی که فرد بعد از اینکه خوب شد ، نکاتی را که در درمان بیماری ضروری است رعایت نکند؛ بیماری مجددا ً برمی گردد لذا درمان بیماری یک نکته می باشد و جلوگیری از برگشت بیماری نکته مهمتر از آن می باشد. افردی که دچار این بیماری می باشند باید دقت داشته باشند بعد از اینکه بیماری بهبود پیدا کرد همیشه پشت در خانه می باشد و به محض اینکه در انجام نکاتی که باید رعایت شوند؛ سهل انگاری شود مجددا ً باز خواهد گشت.
لازم به ذکر است که درمان کندرو مالاسی کشکک دارای دو مرحله بلند مدت و کوتاه مدت می باشد . منظور از درمان کوتاه مدت سلسله اقداماتی می باشد که انجام می شود تا مشکلات فرد در کوتاه ترین زمان ممکن کاهش پیدا کند و منظور از درمان دراز مدت نکاتی می باشد که باید رعایت شود تا مشکلات بیمار کاملا برطرف شده و مهمتر از آن اینکه مجددا باز نگردد.

لازم به ذکر است که مهمترین پایه های درمان کوتاه مدت و نکاتی که باید رعایت شوند تا درد در کوتاه ترین زمان کاهش پیدا کند ( امکان دارد کاملا ً قطع نشود ) عبارت می باشند از:

کم کردن فعالیت

در صورتی که دچار کندرو مالاسی می باشد، حس می کند که اخیرا ً فعالیت بدنی خاصی را بیش از اندازه انجام داده است به عنوان مثال ورزش جدیدی را به تازگی آغاز نموده ویا ورزش قبلی خود ر با شدت بیشتر انجام می دهد و یا در کارهای خانه و یا شغلی خود بیش از پیش به بدن خود فشار می آورد ، در این شرایط باید فعالیت های خود را متوقف سازد. در این مورد نیازی نیست که فرد نگران باید زیرا بعد از مدتی که درد فرد با درمان مناسب از بین رفت به احتمال زیاد او دوباره می تواند فعالیت بدنی را آغاز نماید.

استراحت دادن به زانو

باید توجه شود که برخی از کارها به زانو فشار زیادی وارد می کنند که فرد مبتلا به کندرو مالاسی کشکک بیاد از انجام آن ها خودداری کند. باید دقت شود که دو زانو و چهار زانو نشستن برای کسانی که دچار کندرو مالاسی کشکک می باشند ، مناسب نمیباشد. این افراد باید سعی کنند بیشتر روی صندلی بنشینند. همان گونه که می دانید استفاده از توالت های سنتی فشار زیادی را به زانو وارد می کنند ، لذا این گونه بیماران بهتر است که از دستشویی های فرنگی استفاده نمایند.

بالا و پایین رفتن از پله سبب می شود که فشار زیادی به زانو ها وارد شود . این گونه بیماران باید تلاش کنند که در طول روز کمتر از پله استفاده کنند. پیاده روی زمین صاف برای بیمارانی که دچار این بیماری می باشند خوب می باشد ولی اینگونه افراد باید از پیاده روی ر سربالایی و سراشیبی خودداری کنند. این گونه بیماران نباید به مدت طولانی یک جا روی صندلی بنشینند. بهتر است که هر 30 دقیقه یک بار از روی صندلی بلند شده و حدود یک دقیقه پیاده روی داشته باشند.

گرم نگه داشتن زانو سبب کاهش درد می گردد:

شاید شما هم در مادر بزرگ های خود مشاهده کرده باشید که دوست داشتند مخصوصا ً در زمستان پاهای و زانوهای خود را در مقابل آفتاب قرار دهند تا گرم شود زیرا این افراد به تجربه به این نتیجه رسیده بودند که گرما سبب کاهش درد آن ها می شود. در صورتی که فرد مبتلا ، زانوی خود را با یک باند کشی یا زانو بند کشی سبک ببندد تا گرم بماند درد او کاهش پیدا می کند ( ولی بیمار باید دقت کند که باند یا زانو بند زیاد سفت نباشد و به زانوی او فشار زیاد وارد نکند زیرا امکان دارد درد را زیاد کند).
افراد مبتلا باید توجه کنند که در فصول سرد یک شلوار گرم کن بپوشند . فرد می تواند در مواقعی که دارای درد زیادی می باشد از یک حوله گرم یا کیسه آب گرم یا حوله برقی جهت گرم کردن زانوی خود استفاده نماید . در صورتی که درد زانوی او ناگهانی و جدیدا ً آغاز شده است ، احتمال دارد که سرد کردن زانو ، سبب کاهش درد شود.

کاهش وزن:

فرد مبتلا به بیماری کندرو مالاسی کشکک باید سعی کند که وزن خود را کاهش دهد حتی در صورتی که دارای وزن متعادلی باشد . فرد می توان کاهش وزن را از روزهای اول درمان نیز آغاز نماید. باید اشاره کنیم که حتی کاهش یک کیلو گرم وزن هم می تواند فشار وارد بر زانو را کاهش داده و سبب کاهش درد شود. باید در کاهش وزن به نکات زیر دقت کرد:

• کاهش وزن را بایست به آرامی و به شکل مستمر انجام داد. فرد نباید به صورت ناگهانی وزن خود را کاهش دهد . یک معیار مهم برای اینکه فرد بتواند بفهمد که وزن او در حال کاهش می باشد این است که یک ترازوی خانگی تهیه نماید فرد با حرف دیگران یا با نگاه کردن به اندام خود در آینه نمی تواند بفهمد که لاغر شده است یا نه؟
• استفاده از رژیم غذایی مناسب مهمترین راه کاهش وزن می باشد. این گونه بیماران متاسفانه تا مدت ها نمی توانند از فعالیت های ورزشی جهت کاهش وزن خود استفاده نمایند لذا تنها راه حل کاهش وزن آن ها کاهش غذای مصرفی می باشد. در صورتی هم که فرد به تنهایی قادر به انجام این کار نباشد می توانداز یک متخصص تغذیه برای این کار کمک بگیرد.
• به هیچ وجه فرد که دچار کندرو مالاسی کشکک می باشد ، نباید مقدار غذا خوردن خود را با دیگران مقایسه نماید . زیرا احتمال دارد فردی روزی چند کیلو غذا بخورد اما چاق نشود ولی فرد دیگری با خوردن یک سیر غذا هم چاق شود. لذا فرد بیمار هر مقدار غذا می خورد باید آن را کم کند.تعدادی از افراد می گویند که ما بدنمان مستعد می باشد و آب هم می خوریم چاق می شویم .درست است که چاقی زمینه ای ارثی و خانوادگی دارد اما آب سبب چاقی هیچ کس نمی شود. این فرد باید تا مدت ها غذای کمتری بخورد تا بدن او مجبور شود که چربی های اضافی را بسوزاند. در طی این مدت فرد احساس گرسنگی خواهد کرد و احتمال دارد که تحمل این گرسنگی برای او سخت و دشوار باشد ولی باید اطمینان داشت که تا زمانی که گرسنگی کشیده نشود ، بدن چربی های اضافه را نخواهد سوزاند . نیازی به نگرانی نیست زیرا این احساس بد گرسنگی تنها برای چند هفته خواهد بود در صورتی که فرد چند هفته تحمل کند به آن عادت خواهد کرد.
• در طی مدتی که غذای خود را فرد کاهش داده است ، باید از آب بیشتری استفاده کرده و بنوشد و روزانه از مولتی ویتامین استفاده کند.

استفاده از دارو

شاید بیشتر بیماران بر این باور باشند که اگر درد را تحمل کنند و داروی مسکن استفاده نکنند بهتر می باشد و حتی زمانی که پزشک برای آن ها داروی مسکن تجویز می نماید که می گویند این مرا خوب نمی کند و این تنها یک مسکن می باشد و آن را مصرف نمی کنند. ولی باید بگوییم که این فکر اشتباهی می باشد.
لازم به ذکر است که تحمل درد سبب می شود که فشار عصبی زیادی به فرد وارد شود . و این فشار عصبی شدت درد را افزایش می دهد . افزایش شدت درد باز هم شرایط عصبی فردرا بدتر می سازد و این فرآیند به شکل یک سیکل معیوب یا دوز باطل با بازخورد مثبت سبب افزایش شدت درد می گردد. مصرف داروی مسکن موجب قطع و شکستن این سیکل معیوب می شود.
در حال حاضر اغلب داروهای مسکن بدون نسخه پزشک و در داروخانه ها در دسترس مردم می باشند . فرد می تواند از استامینوفن ، بروفن ، سلکوکسیب یا داروهای دیگر استفاده نماید. ولی باید مواظب عوارض داروها بود و چنانچه کوچکترین شکی در این مورد داشتید با پزشک خود مشورت نمود.
باید به این نکته توجه شود که در درمان کوتاه مدت ، مصرف دارو باید همیشگی باشد نه تنها زمانی که فرد درد دارد از آن استفاده کند. در این شرایط بهتر می باشد که حداقل به مدت یک هفته به صورت روزانه از دارو استفاده کرد چه درد داشته باشد چه درد نداشته باشد. فرد نباید منتظر باشد که درد ایجاد شود و سپس دارو را استفاده کند.
یک نکته مهمی که در این جا وجود دارد و باید توجه زیادی به آن شود این می باشد که از آنجایی که بعد از مصرف دارو درد کم می شود ، اغلب بیماران فکر می کنند که بهبود پیدا کرده اند و مجددا ً فعالیت های بدنی قبل خود را آغاز می کنند و این کار در وضعیتی که زانوی فرد آسیب دیده و بسیار حساس می باشد فشار بیشتری را به زانوی او وارد کرده و شدت بیماری را افزایش می دهد.
بیمار باید دقت کند که کاهش درد به دلیل مصرف دارو او را فریب ندهد. بیمار باید سعی کند همچنان سطح فعالیت های بدنی خود را پایین نگه دارد ، و باید دقت کند که زانوی او هنوز بهبود پیدا نکرده است و تنها درد او کاهش پیدا کرده است لذا باید مراقبت زیادی از زانوان خود به عمل آورد.

فرد بیمار باید انجام نرمش های تقویت عضله چهار سر را آغاز نماید:

می توان گفت که از جمله مهمترین قسمت های درمانی کندرو مالاسی کشکک تقویت عضلات چهر سر ران می باشد و تقویت این عضلات سبب حرکت مناسب تر کشکک در شیار شده و در نتیجه فشار کمتری به کشکک وارد می گردد. نرمش های مختلفی برای این کار وجود دارد که ما در زیر ساده ترین روش آن را توضیح داده ایم.
Quadriceps sets برای این کار فرد بیمار بیاد یک حوله کوچک را لوله نموده و کمی بالاتر از مچ در زیر تاندون آشیل بگذارد به گونه ای که پاشنه فرد حدود یک سانتیمتر از زمین بالاتر قرار بگیرد . همه عضلات ران خود را منقبض نموده و تلاش کند کل اندام تحتانی خود را کاملا ً مستقیم کرده و تلاش کند پشت زانوی خود را تا حد امکان به زمین نزدیک نموده و به پایین فشار دهد. این حالت را 5 تا 10 ثانیه نگه داشته و بعد عضلات خود را کاملا ً شل نموده و 3 ثانیه استراحت نمایید. سپس دوباره کار را پنج مرتبه تکرار کند. دقت گردد پنج مرتبه و هر مرتبه ده ثانیه این کار انجام شود.

برای انجام صحیح این نرمش باید چند نکته رعایت شود:

بیمار باید عضلات ران خود را به اندازه ای منقبض نماید که دردی در زانوی او به وجود نیاید لذا در صورتی که با حداکثر انقباض عضلات ، زانوی فرد درد گرفت ،باید شدت انقباض را کمتر کند. این نرمش ها را باید به هیمن شکل و به مدت یک هفته انجام دهد.
به ندرت امکان دارد که پس از گذشت یک هفته درد زانوی بیمار کمی افزایش پیدا کند. معنی این مسئله آن است که عضلات ران بیمار بیش از اندازه ضعیف بوده و نرمش در این اندازه برای این بیمار زیاد می باشد. در این شرایط باید انجام نرمش را متوقف نموده و یک تا دو هفته صبر کرد . پس از یک تا دو هفته دوباره نرمش را را بع همان روش اما با تعداد 2تا 3 مرتبه باید انجام داد.
چنانچه پس از گذشت یک فته از آغاز نرمش ها شدت درد زانوی بیمار زیاد نشود در این شرایط باید به تدریج به تعداد دفعات نرمش ها افزود. فرد باید هر 1 تا 2 روز یکی به دفعات اضافه کند. به این معنی که پنج مرتبه می شود شش مرتبه و هفت مرتبه و .. کم کم تعداد دفعات به 30 تا 40 مرتبه در روز می رسد یعنی 30 تا 40 مرتبه و در هر مرتبه ده ثانیه انقباض.
فرد می تواند این 30 تا 40 مرتبه را در یک نوبت و یا در 2 تا 3 نوبت انجام دهد. نکته مهم دیگری که در این مورد وجود دارد این می باشد که هدف از انجام این نرمش ها تقویت عضلات ران می باشد و برای این کار نیاز به یک تا دو ماه زمان می باشد لذا فرد نباید انتظار داشته باشد که آثار نرمش ها را زود ببیند . و باید تحمل نموده و نرمش ها را بای ک برنامه منظم انجام دهد.
در صورتی که با انجام اقداماتی که در بالا ذکر شدند ، درد و ناراحتی بیمار از بین رفت یا تا اندازه زیادی کاهش پیدا کرد بایست فرد همه آن ها را ( به غیر از قسمت مربوط به مصرف دارو) تا آخر عمر رعایت نموده و انجام بدهد وگرنه مشکلات بیمار امکان دارد دوباره بازگردد.و بیماری کندرو مالاسی کشکک عود خواهد کرد.
پس از گذشت یک تا دو ماه از آغاز درمان های گفته شده فرد بیمار می تواند دوباره فعالیت های ورزشی خود را آغاز نماید ولی بیمار باید مراقب باشد که این دفعه شدت و مدت انجام ورزش ها را خیلی با احتیاط افزایش دهد. آغاز ناگهانی ورزش با شدن زیاد احتمال دارد سبب باز گشت نارحتی فرد شود. چند نکته دیگر هم که در درمان بلند مدت باید به آن ها دقت شود عبارت می باشند از:

ورزش :

افراد مبتلا به کندرو مالاسی کشکک باید تلاش کنند که روزانه یک ربع تا نیم ساعت نرمش و ورزش هایی مانند شنا و یا راه رفتن را جزء زندگی خود قرار دهند. باید پیش از آغاز هر ورزشی نخست با انجام نرمش های کششی بدن خود را به اصطلاح گرم نمود. باید شدت انجام هر ورزشی را به تدریج زیاد نمود. سعی شود که از کفش مناسب ورزشی استفاده شود.
چنانچه با انجام دستورات گفته شده درد و ناراحتی بیمار بهبود پیدا نکند امکان دارد پزشک معالج برای درمان این بیمار تصمیم به انجام عمل جراحی بگیرد.
برخی مواقع پزشک معالج می تواند با انجام آرتروسکوپی و خارج نمودن غضروف های آسیب دیده به بهبود بیماری کمک نماید. اعمال جراحی بازسازی زانو امکان دارد بتوان شرایط بیمار را بهبود ببخشد.
در طی ین اعمال جراحی سعی پزشک جراح ارتوپد بر این می باشد که نحوه قرار گیری استخوان کشکک در شیار زیرش را به حالت اناتومیک و طبیعی بازگرداند تا با این کار مانع از اعمال فشار بیش از اندازه به کشکک در حین حرکت شوند و به این وسیله از آسیب بیشتر غضروف مفصلی جلوگیری کرده و سبب کاهش درد شود.

پیشگیری از کندرومالاسی کشکک

در صورتی که اقداماتی که در زیر ذکر شده است ، انجام شوند ؛ می توانند در پیشگیری از کندرومالاسی کشکک مفید و موثر باشد
• افراد باید از افزایش وزن خود جلوگیری کنند.
• پیش از انجام هر فعالیت ورزشی باید تقریبا 5 دقیقه بدن را به اصطلاح گرم نموده و بعد نرمش های کششی را انجام داد.
• افراد باید سعی کنند که عضلات چهار سر خود را تقویت کنند .
• افراد باید سعی کنند که کمتر دو زانو و چهار زانو نشسته و سعی کنند که از توالت فرنگی استفاده نموده و کمتر از توالت های سنتی استفاده کنند.
• باید جهت دویدن کفش هایی را به پا کرد که کفی آن ها قادر به جذب ضربات و شوک های وارده را داشته باشد.
• فرد هر ورزشی را انجام می دهد باید شدت و مدت آن را کم کم افزایش داده و از تغییر ناگهانی شدت و مدت ورزش باید خودداری کند.

اشتراک گذاری

مطالب مرتبط