نارسایی کلیه ؛ دلیل و نشانه های این بیماری , درمان نارسایی کلیه : متاسفانه امروزه با افزایش چاقی و دیابت ،تعداد کسانی که مبتلا به نارسایی کلیه شده و در نهایت دیالیز و پیوند کلیه انجام می دهند ،روز به روز در حال افزایش می باشد.یکی از نگرانی های آشنایان و همراهان این افراد این می باشد که آیا آن ها هم دچار نارسایی کلیه خواهند شد؟و کلا به چه روشی می توان از نارسایی کلیه جلوگیری کرد؟
نارسایی کلیه یعنی چه؟
در واقع کاهش شدید عملکرد کلیه ،نارسایی کلیه گفته می شود .کلیه ها دارای نقش اساسی در دفع مواد زائد و سموم بدن دارند.در نتیجه با نارسایی کلیه ،میزان اوره در بدن افزایش پیدا کرده و بیمار برای ادامه زندگی نیازمند دیالیز می باشد.ودر صورتی که فرد توان عمل جراحی داشته باشد ،تحت پیوند کلیه قرار می گیرد.
بهترین راه تشخیص انواع نارسایی و درد کلیه مراجعه به متخصص ارولوژی است .
نارسایی کلیه به چند دسته تقسیم می شوند که عبارت اند از:
الف- نارسایی حاد کلیه :
در این حالت به صورت ناگهانی کلیه ها از کار می افتند و اغلب با برطرف کردن دلیل ،کارکرد کلیه ها به حالت طبیعی باز می گردد.
ب- نارسایی مزمن کلیه :
در صورتی که عملکرد طبیعی کلیه ها به تدریج با مشکل مواجه شود ،نارسایی مزمن کلیه به وجود می آید. و فرد را نیازمند پیوند کلیه و یا دیالیز می کند.
دلایل نارسایی حاد کلیه چه چیزهایی می باشند؟
- کاهش پیدا کردن خون رسانی به کلیه ها ،به عنوان مثال در اثر خون ریزی شدید و شوک ،اسهال و استفراغ شدید و نارسایی قلبی یا کم آبی بدن یا مصرف بیش از اندازه داروهای مدر
- مصرف بی رویه برخی از آنتی بیوتیک ها مانند جنتامایسین و آمیکاسین
- استفاده نابجا از بعضی از مواد حاجب تزریقی یددار رادیوگرافی که جهت آنیژیوگرافی و سی تی اسکن و عکس های به اصطلاح رنگی به کار میبرند.
- خوردن داروهای مسکن مانند ژلوفن،بروفن، ایندومتاسینو دیکلوفناک و حتی استامینوفن
- مسدود شدن مسیر ادرار به دلیل سنگ کلیه دو طرفه کلیه ها یا بسته شدن راه خروجی مثانه مثلا بر اثر بزرگ شدن شدید پروستات در مردان ویا سرطان پروستات ،سنگ های کلیه ؛بیماری های بدخیم شکم (مانند سرطان تخمدان و سرطان کولورکتال) ،افتادگی رحم یا مثانه در زنان
- دیدن آسیب شدید عضلانی به دلیل ماندن در زیر آوار یا ورزش های شدید.
- انواع مختلف التهاب های کلیوی به دلیل عفونت ها ،داروها،و بیماری های خود ایمنی
- نارسایی کبد(که باعث اختلال در خون رسانی به کلیه می گردد)
- تزریق نمودن مقدار زیاد ویتامین D ،برخی از داروهای غیر مجاز که جهت بدن سازی استفاده می شود ،مواد مخدر و نیروزا و حتی برخی داروهای گیاهی که امکان دارد ترکیبات وعوارض ناشناخته ای داشته باشند.
دلایل نارسایی مزمن کلیه چه چیزهایی می باشند؟
- در واقع به جرات می تون گفت که دیابت ،شایع ترین دلیل نارسایی مزمن کلیه می باشد.
- داشتن فشار خون بالا
- مثانه نوروژنیک یا همان مثانه عصبی
- برگشت مجدد ادرار به کلیه ها (مخصوصا در کودکان)
- داشتن بیماری های مادرزادی مانند کامند کلیه پلی کیستیک یا کلیه کیست دار باعث نارسایی کلیه می شود.
- در برخی از موارد یکی از کلیه های فرد به دلیل عفونت از بین می رود و کلیه دیگر اوهم مبتلا به سنگ می شود ،ولی فرد متوجه بیماری نمی شود و به همین خاطر هر دو کلیه فرد از کار می افتد.
- بزرگی پروستات می تواند مانع از خروج ادرار شود .در صورتی که فردی متوجه بیماری شود ،می تواند از ایجاد این نارسایی پیشگیری کند ،ولی در صورتی که از بیماری اطلاعی نداشته باشد ،نارسایی ماندگار خواهد شد.
نارسایی کلیه دارای چه علائمی می باشد؟
- تهوع
- کاهش پیدا کردن وزن
- داشتن ادرار کف آلود
- دیده شدن خون در ادرار
- بالا رفتن اوره خون که در نتیجه دهیدراتاسیون ناشی از اسهال و استفراغ ناشی می گردد.
- بالا رفتن فسفات خون که باعث خارش ،تخریب استخوان ،و درد عضلانی می شود.
- بالا رفتن پتاسیم خون که باعث به هم خوردن ریتم ضربان قلب و فلج عضلانی می شود
- تجمع آب در بدن که باعث تورم در پاها ،مچ پا ،دست و صورت ،ورم دور پلک و ادم ریه می گردد.
- اشکال در خواب
- احساس گیجی و کاهش پیدا کردن اشتها
- احساس خستگی و ضعف
- کم خونی که در نتیجه کاهش هورمون اریتروپویتین که به وسیله کلیه ها ساخته می شود ایجاد می گردد.
- درد پشت پهلو
نارسایی کلیه در کودکان دارای چه علائمی می باشد؟
- کج شدن جریان ادرار در پسر بچه ها
- ادرار کردن با تاخیر
- کمبود پیدا کردن اشتها
- گریه و بی قراری
- دل درد ،دلپیچه
- بالا نرفتن وزن به صورت مطلوب
- عفونت ادراری مکرر
نارسایی کلیه را بر چه اصولی تشخیص می دهند؟
- ابتدا شرح حال و معاینه ،متخصص کلیه ومجاری ادراری (اورولوژیست)یا فوق تخصص کلیه و مجاری ادراری با یک شرح حال و معاینه مطلوب می تواند تا حد زیادی دلیل نارسایی کلیه را مشخص و درمان لازم را انجام دهد.
- اندازه گیری اوره و کراتینین خون
- آزمایش ادرار کامل
- سونوگرافی کلیه ها
در نارسایی کلیه چه رژیم غذایی را باید رعایت نمود؟
- کسانی که دچار نارسایی کلیه می باشند باید مصرف نمک را به حداقل مقدار ممکن برسانند.
- از غذاهای کم پروتئین و کم چرب استفاده کنند.
- این افراد باید بیشتر از غذاهای گیاهی استفاده نمایند.
- این بیماران بایداز خوردن سبزی و میوه حاوی مقدار زیاد پتاسیم مانند موز و سیب زمینی خودداری کنند .میوه های کم پتاسیم سیب ،نارنگی ،لیمو ،گریپ فروت، انگور ،گیلاس ،توت فرنگی ،هلو ،آناناس،هندوانه ،تمشک ،زغال اخته.میوه های پر پتاسیم :موز ،خرما، پرتقال،کیوی،گلابی ،آلو ،شلیل ،زرد آلو، طالبی، گرمک ،خربزه،میوه های خشک.سبزی های کم پتاسیم:کاهو ،کام، خیار،جوانه جبوبات،کلم بروکلی ،گل کلم، لوبیا سبز ،کدو سبز ،فلفل سبز،پیاز ،بادمجان،شلغم ،هویچ، سبزی های پر پتاسیم:سیب زمینی ، چغندر ،گوجه فرنگی ،فلفل تند،کدو حلوایی ،بامیه
- کسانی که نارسایی کلیه شدید دارند ،در خوردن مایعات دارای محدودیت می باشند،ولی افرادی که در مرحله اول بیماری قرار دارند ،محدودیتی ندارند.
- این افراد مصرف مکمل های غذایی حاوی کلسیم ،آهن ،ویتامین های لازم دارند تا عوارض مثل کم خونی یا پوکی استخوان دچار نشوند.
- به علت کم اشتهایی مبتلایان به این بیماری ،بهتر می باشد که تعداد وعده های غذایی این افراد افزایش پیدا بکند.
- باید مصرف قند و شکر و غذاهای حاوی این مواد را برای این گونه افراد محدود کرد.
- نان مصرفی این بیماران باید کم نمک بوده و از آرد سبوس دار تهیه شود.
- حبوبات مثل(نخود ،عدس ،لوبیا) حاوی مقادیر زیادی پتاسیم هستندو بهتر می باشد به صورت محدود مصرف شوند.
- سیب زمینی حاوی مقادیر زیادی پتاسیم می باشد و برای مصرف آن باید پوست آن از قبل گرفته و به مدت چند ساعت در آب خیسانده شود تا مقدار پتاسیم موجود در آن کاهش پیدا کند.
- پختن سبزی های موجب بالا رفتن مقدار پتاسیم قابل جذب آن ها می گردد بنابراین بهتر است سبزی ها به شکل خام مصرف گردد.
با چه روش هایی می توان از نارسایی کلیه پیشگیری کرد؟
- کنترل قند خون در بیماران دیابتی و کنترل فشار خون در افراد که دچار پرفشاری خون ،مهمترین اقدام برای جلوگیری از ابتلا به نارسایی کلیه می باشد .بنابراین در صورتی که شما هم مبتلا به فشار خون یا قند خون می باشید؛ حتما با پزشک خود مشورت نمایید.
- سعی کنید که حتما سنگ ها و عفونت های ادراری را جدی بگیرید .در صورتی که کلیه شما سنگ ساز است یا دارای سابقه بیماری مادرزادی می باشید ،با مراجعه نمودن به پزشک متخصص کلیه و مجاری ادراری (اورولوژیست) یا فوق تخصص کلیه و مجاری ادراری و در نظر گرفتن روش درست زندگی و همچنین استفاده از رژیم غذایی مناسب ،از ابتلا به این بیماری جلوگیری کنید.
- از مصرف بیش از اندازه و بدون نظارت داروها مخصوصاً آنتی بیوتیک های تزریقی مانند جنتامایسین اجتناب کنید.
- اگر هر گونه تغییر در حجم ادرار مخصوصا کاهش حجم ادرار ،پر رنگ شدن غیر عادی ادرار ،تکرار یا قطع و وصل شدن ادرار یا ورم دور پلک و پاها سریعا به پزشک مراجعه نمایید و آزمایشات لازم را انجام دهید.
و حرف آخر:
در بیشتر موارد این خود بیماران می باشند که سال ها و ماه ها با بی خبری و بی دقتی نسبت به سلامت خود ،تیشه برداشته و بر کلیه ها می زنند.توصیه می کنیم که حواستان به تصفیه خانه بدنتان باشد.
