درمان با سلولهای بنیادی یک رویکرد جدید در علاج بسیاری از بیماریها و اختلالات اسکلتی و عضلانی است. سلولهای بنیادی، قدرت تجدید خود و توانایی تبدیل و تکسیر به سلولهای مختلف بدن انسان را دارند. با استفاده از این خاصیت، میتوان آنها را به منظور ترمیم بافتها و عضوهای آسیب دیده به کار برد. با این وجود، درمان با سلولهای بنیادی همراه با عوارضی نیز همراه است. برخی از عوارض شامل عفونت، تشکیل تومورهای غیرخوشخیم، عدم تطابق سلولی، دوریهای ایمنی و پاسخهای آلرژیک است که در این مقاله قصد داریم به بررسی عوارض درمان با سلولهای بنیادی پرداخته و راهکارهای کاهش آنها را بررسی کنیم.
سلول درمانی عوارض دارد؟
بله، مانند هر روش درمانی دیگری، تزریق سلولهای بنیادی با هدف بازسازی مفاصل ممکن است با توسط به ریکشن بدن بیمار و شرایط او عوارضی به همراه همراه باشد. عوارض احتمالی درمان با سلولهای بنیادی شامل موارد زیر است:
۱- عفونت
معمولا در فرآیند انتقال سلولهای بنیادی به بیمار، خطر عفونت وجود دارد. این میتواند منجر به التهاب و مشکلات دیگری شود.
۲- تشکیل تومورهای غیرخوشخیم
در برخی موارد، سلولهای بنیادی ممکن است به طور غیرطبیعی رشد کنند و تومورهای غیرخوشخیم تشکیل دهند. این عارضه نادر است، اما باید مورد نظر قرار گیرد.
۳- عدم تطابق سلولی
ممکن است سلولهای بنیادی دریافت شده از منبعی دیگر، مانند یک فرد دیگر، با بدن بیمار تطابق نکنند. این موضوع میتواند منجر به عدم توافق سیستم ایمنی بیمار شود و مشکلات را به وجود آورد.
۴- دوریهای ایمنی و پاسخهای آلرژیک
برخی بیماران ممکن است به سلولهای بنیادی حساسیت نشان دهند و پاسخهای آلرژیک نسبت به آنها داشته باشند. همچنین، سلولهای بنیادی ممکن است باعث دوریهای ایمنی در بدن و عوارض خود ایمنی شود.
توجه داشته باشید که ع همچنین، پژوهشهای بیشتر درحال انجام است به منظور کاهش عوارض و بهبود روشهای درمان با سلولهای بنیادی.
رایج ترین عوارض سلول درمانی
عوارض درمان با سلولهای بنیادی بسیار نادر بوده و در بسیاری از موارد، با توجه به دامنه وسیع کاربردهای درمانی سلول بنیادی، فواید آن به نسبت خطرات و عوارض بیشتر خواهد بود. با اینحال شناخت رایجترین عوارض در درمان آسیبهای عضلانی و اسکلتی با سلولهای بنیادی خالی از لطف نیست:
ریختشدن محل تزریق
پس از تزریق سلولهای بنیادی، ممکن است در محل تزریق خونریزی، تورم، درد یا سفتی رخ دهد. این عوارض معمولاً در محل تزریق اتفاق میافتند و به طور عمومی طی چند روز بهبود مییابند.
عدم تطابق سلولی
در برخی موارد، سلولهای بنیادی دریافت شده از منبعی دیگر قابلیت تطابق کامل با بدن بیمار را ندارند. این میتواند منجر به عدم توافق سیستم ایمنی بیمار شود و باعث رد سلولهای بنیادی یا واکنشهای التهابی شود.
عفونت عضو درگیر
همانند هر فرآیند جراحی دیگری، ریسک عفونت در محل تزریق سلولهای بنیادی وجود دارد. این میتواند باعث التهاب و مشکلات دیگری شود.
تشکیل تومورهای بدخیم
این یک عارضه نادر است، اما در برخی موارد، سلولهای بنیادی ممکن است به طور غیرطبیعی رشد کنند و تومورهای غیرخوشخیم تشکیل دهند. این موضوع نیازمند نظارت دقیق و پیگیری است.
عوارض تزریق سلول بنیادی دائمی است؟
عوارض تزریق سلولهای بنیادی ممکن است دائمی یا موقت باشند، ولی باید توجه داشت که در بسیاری از موارد، عوارض موقتی بوده و بعد از مدتی به طور کامل بهبود مییابند. در برخی موارد نادر، عوارض دائمی نیز ممکن است رخ دهند و این وابسته به نوع و خصوصیات خاص هر بیمار و نوع درمان استفاده شده است.
عوارض موقتی معمولاً شامل درد، سفتی، خونریزی، تورم و التهاب در محل تزریق سلولهای بنیادی میشوند. این عوارض در چند روز یا هفته اول پس از تزریق بهبود مییابند.
عوارض دائمی، اگر هم رخ دهند، ممکن است شامل مشکلات نادر مانند تشکیل تومورهای غیرخوشخیم، عدم توافق سلولی یا مشکلات ایمنی باشند. اما باید توجه داشت که اینگونه عوارض بسیار نادر هستند و در صورت مراجعه به متخصص ارتوپدی سلول های بنیادی و رعایت استانداردهای پزشکی، خطر آنها به حداقل ممکن میرسد.
برای کاهش عوارض سلول درمانی چه کنیم؟
برای کاهش عوارض سلولهای بنیادی در درمان، میتوانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- مشورت با پزشک در جهت آگاهی با عوارض محتمل تزریق سلول بنیادی و آشنایی با راهنماییهای لازم برای کاهش آن
- انتخاب تیم درمانی ماهر و پزشک ارتوپد متخصص سلول بنیادی
- استفاده از منابع معتبر و کم ریسک سلول بنیادی
- رعایت بهداشت و بهداشت شخصی در طول فرآیند درمان در جهت کاهش خطر عفونت و التهاب
- درخواست نظارت مستمر از سوی پزشک و پیگیری درمان با او
- حفظ سلامت عمومی خود از جمله داشتن تغذیه مناسب، استراحت کافی و ورزش منظم در برنامه روزمره
حفظ سلامت عمومی بیمار کلید کاهش عوارض سلول درمانی
برای حفظ سلامت عمومی خود و بهبود فرآیند درمان تزریق سلول بنیادی که امری کلیدی در جهت کاهش عوارض احتمالی بعد از درمان و بهبودی کامل و سریعتر شما خواهد بود میتوانید اقدامات زیر را در برنامه درمانی خود قرار دهید:
داشتن تغذیه مناسب
مراقبت از تغذیه سالم و متنوع بسیار مهم است. مصرف میوهها، سبزیجات، غلات کامل، منابع پروتئینی سالم مانند ماهی، مرغ و لبنیات کم چرب، و محدود کردن مصرف غذاهای آماده و غنی شده با چربی و شکر میتواند به سلامت عمومی شما کمک کند.
انجام ورزش منظم و روزانه
حرکت و فعالیت بدنی منظم، از جمله مثلاً پیادهروی، دوچرخهسواری، شنا یا هر فعالیت ورزشی دیگری که به شما میپسندد، به حفظ سلامت عمومی کمک میکند. مشورت با پزشکتان درباره نوع و شدت ورزش مورد نیازتان مفید است.
استراحت و داشتن خواب کافی
حداکثر استفاده از زمان استراحت و خواب کافی به بدن شما کمک میکند تا بهبود پیدا کند. تلاش کنید روزانه حداقل 7-8 ساعت خواب ببینید و به بدنتان استراحت لازم را بدهید.
کاهش عوامل استرس زا زندگی
استرس میتواند تأثیر بدی بر روند درمان داشته باشد. تلاش کنید تا استرس را کاهش دهید. ممارسه تکنیکهای آرامش مانند مدیتیشن، یوگا، تمرین تنفس عمیق و استفاده از روشهای مدیریت استرس میتواند مفید باشد.
اجتناب از مصرف مواد مخدر و دخانیات
اجتناب از مصرف سیگار و مواد مخدر و محدود کردن مصرف الکل به حد معقول برای حفظ سلامت عمومی بسیار اهمیت دارد.
دنبال کردن دقیق دستورات پزشک و مراقبت های بعد از تزریق
راهنماییها و دستورات پزشک را به دقت دنبال کنید. مصرف داروها بهموقع و بهطور صحیح، انجام آزمونها و پیگیریهای مورد نیاز، و رعایت هر دستور دیگری که پزشکتان به شما میدهد، مهم است.
حفظ بهداشت شخصی در تمام روند درمان
رعایت بهداشت شخصی، از جمله شستشوی دست منظم، استفاده از ماسک و رعایت فاصله اجتماعی در محیطهای عمومی، به کاهش خطر عفونت و بهبود درمان کمک میکند.