بیماری‌های قلبی-عروقی یکی از اصلی‌ترین علل مرگ‌ومیر در جهان به‌شمار می‌روند و در رأس آن‌ها، گرفتگی عروق کرونر قرار دارد. این عروق وظیفه خونرسانی به عضله قلب را بر عهده دارند و هرگونه انسداد در آن‌ها می‌تواند منجر به سکته قلبی یا حتی مرگ ناگهانی شود. تشخیص زودهنگام این بیماری، نه تنها احتمال درمان مؤثر را افزایش می‌دهد، بلکه مانع از بروز عوارض جبران‌ناپذیر خواهد شد. در ادامه با روش‌های مختلف و به‌روز تشخیص زودهنگام گرفتگی عروق کرونر آشنا می‌شوید.
علائم اولیه گرفتگی عروق کرونر قلب
شناخت علائم اولیه این بیماری، اولین گام در مسیر تشخیص زودهنگام آن است:
- احساس فشار یا درد در قفسه سینه (آنژین)
- تنگی نفس به‌خصوص هنگام فعالیت
- تعریق سرد، سرگیجه یا حالت تهو
- درد در شانه، بازو، گردن یا فک
- خستگی شدید بی‌دلیل
این علائم به‌ویژه در افرادی با سابقه خانوادگی بیماری قلبی، فشار خون بالا، کلسترول بالا، دیابت یا استعمال دخانیات اهمیت بیشتری دارند.
روش‌های تشخیص گرفتگی عروق کرونر قلب
۱. نوار قلب (ECG)
یکی از ابتدایی‌ترین و سریع‌ترین روش‌های ارزیابی فعالیت الکتریکی قلب است. این تست می‌تواند ناهنجاری‌های مربوط به جریان خون به قلب یا ریتم‌های غیر طبیعی را نشان دهد.
۲. تست استرس یا تست ورزش
در این تست، بیمار تحت مانیتورینگ ECG در حین فعالیت فیزیکی قرار می‌گیرد. هرگونه تغییرات در ریتم قلب یا علائم آنژین می‌تواند نشان‌دهنده محدودیت در جریان خون قلب باشد.
۳. اکوکاردیوگرافی (اکو قلب)
در این روش با استفاده از امواج صوتی، تصویر زنده‌ای از قلب ایجاد می‌شود که عملکرد عضله قلب و دریچه‌ها را بررسی می‌کند. اکو می‌تواند اختلالات در پمپاژ خون ناشی از انسداد عروق را نشان دهد.
۴. سی‌تی آنژیوگرافی قلب (CT Angiography)
یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های غیر تهاجمی است که با استفاده از اشعه ایکس و ماده حاجب، تصاویر دقیقی از عروق کرونر ارائه می‌دهد. این روش می‌تواند پلاک‌های چربی، تنگی یا انسداد را با دقت بالا شناسایی کند.
خطرات گرفتگی عروق کرونر قلب
گرفتگی عروق کرونر قلب یا همان تنگی یا انسداد شریان‌های کرونری، یکی از مهم‌ترین دلایل بروز بیماری‌های قلبی است و در صورت عدم درمان می‌تواند عوارض جدی و حتی مرگبار داشته باشد. در ادامه، مهم‌ترین خطرات و عوارض گرفتگی عروق کرونر آورده شده است:
حمله قلبی (سکته قلبی – انفارکتوس میوکارد)
اگر یکی از شریان‌های کرونری به طور کامل مسدود شود، جریان خون به بخشی از عضله قلب متوقف می‌شود.
این موضوع می‌تواند باعث مرگ سلول‌های قلبی و بروز سکته قلبی شود.
نارسایی قلبی
کاهش جریان خون مداوم به قلب باعث ضعف عملکرد پمپاژ آن می‌شود.
این وضعیت ممکن است منجر به نارسایی قلبی گردد؛ یعنی قلب نمی‌تواند خون را به‌خوبی به بدن پمپاژ کند.
آریتمی یا بی‌نظمی ضربان قلب
آسیب به بافت قلبی ناشی از کمبود اکسیژن می‌تواند موجب بروز اختلال در ریتم طبیعی ضربان قلب شود.
برخی آریتمی‌ها بسیار خطرناک‌اند و ممکن است باعث ایست قلبی شوند.
درد قفسه سینه (آنژین صدری)
گرفتگی جزئی عروق ممکن است در زمان فعالیت یا استرس باعث درد یا فشار در ناحیه قفسه سینه شود.
این علامت می‌تواند نشانه‌ای هشداردهنده از خطرات بزرگ‌تر باشد.
مرگ ناگهانی قلبی
در برخی موارد، اولین نشانه گرفتگی عروق می‌تواند ایست قلبی و مرگ ناگهانی باشد؛ بدون علائم قبلی مشخص.
کاهش کیفیت زندگی
افراد دچار گرفتگی عروق کرونر معمولاً با محدودیت در فعالیت‌های روزمره، کاهش انرژی، تنگی نفس و اضطراب مواجه می‌شوند.
عوامل افزایش‌دهنده خطر گرفتگی عروق:
- فشار خون بالا
- کلسترول و چربی خون بالا
- دیابت
- سیگار کشیدن
- استرس مزمن
- اضافه وزن و کم‌تحرکی
- تغذیه ناسالم
درمان گرفتگی عروق کرونر قلب
درمان گرفتگی عروق کرونر قلب (تنگی یا انسداد شریان‌های کرونری) به میزان شدت انسداد، علائم بیمار و عوامل زمینه‌ای مانند دیابت یا فشار خون بستگی دارد. درمان‌ها می‌توانند شامل تغییر سبک زندگی، دارودرمانی، روش‌های تهاجمی مانند آنژیوپلاستی یا جراحی بای‌پس باشند.
در ادامه، روش‌های اصلی درمان آورده شده است:
تغییر سبک زندگی (مداخلات غیردارویی)
مهم‌ترین و پایه‌ای‌ترین بخش درمان است، حتی در کنار دارو یا جراحی:
- پرهیز از مصرف غذاهای پرچرب، شور، و قند بالا
- مصرف میوه، سبزیجات، غلات سبوس‌دار و چربی‌های مفید (مثل روغن زیتون)
- ترک سیگار
- ورزش منظم (با نظر پزشک)
- کاهش استرس و بهبود خواب
- کنترل وزن
دارو درمانی
داروها برای کاهش علائم، پیشگیری از پیشرفت بیماری و کاهش خطر سکته قلبی تجویز می‌شوند.
آنژیوپلاستی و قرار دادن استنت (فنر قلبی)
در صورتی که یکی از شریان‌های کرونری به شدت تنگ شده باشد، پزشک ممکن است آنژیوپلاستی عروق کرونری را توصیه کند.
طی این روش، یک بالون کوچک وارد رگ شده و محل تنگی را باز می‌کند، سپس یک استنت (فنر) در محل گذاشته می‌شود تا عروق باز بمانند.
جراحی بای‌پس (Bypass Coronary Surgery)
اگر چندین رگ به شدت گرفته باشند یا شرایط بیمار برای آنژیوپلاستی مناسب نباشد، پزشک ممکن است جراحی بای‌پس قلب را انجام دهد.
در این جراحی، از رگ‌های دیگر بدن (مثلاً پا یا قفسه سینه) برای ایجاد مسیر جایگزین خونرسانی به قلب استفاده می‌شود.
انتخاب پزشک قلب و عروق مناسب برای حل گرفتگی عروق
انتخاب پزشک قلب و عروق مناسب برای درمان گرفتگی عروق کرونر یکی از مهم‌ترین تصمیم‌ها در روند درمان و بهبود بیماری است. یک متخصص خوب می‌تواند تشخیص دقیق، درمان مناسب و مراقبت مؤثری ارائه دهد. در ادامه، نکاتی برای انتخاب بهترین پزشک قلب و عروق آورده شده است:
تخصص و تجربه پزشک
- اطمینان حاصل کنید پزشک دارای تخصص کاردیولوژی (متخصص قلب و عروق) است.
- اگر نیاز به روش‌های تهاجمی مانند آنژیوپلاستی یا استنت دارید، پزشک باید دارای تخصص کاردیولوژی مداخله‌ای (Interventional Cardiologist) باشد.
- سابقه درمان بیماران با گرفتگی عروق کرونر، تجربه در آنژیوگرافی و مهارت در تصمیم‌گیری بالینی اهمیت زیادی دارد.
اعتبار و شهرت پزشک
- بررسی نظرات بیماران قبلی در سایت‌ها یا شبکه‌های اجتماعی.
- مشاوره با بیماران یا آشنایان معتمد.
- سابقه همکاری پزشک با مراکز درمانی معتبر یا بیمارستان‌های دانشگاهی می‌تواند نشان‌دهنده اعتبار علمی او باشد.
دسترسی و موقعیت مکانی
- نزدیکی مطب یا مرکز درمانی به محل سکونت می‌تواند در پیگیری منظم درمان بسیار مؤثر باشد، به‌ویژه در شرایط اورژانسی.
- مطب یا بیمارستان باید مجهز به امکانات تشخیصی مانند اکوکاردیوگرافی، تست ورزش و آنژیوگرافی باشد.
رویکرد ارتباطی پزشک
- پزشک باید با حوصله به صحبت‌های بیمار گوش کند و سؤالات او را واضح و علمی پاسخ دهد.
- در درمان بیماری‌های قلبی، ارتباط مؤثر و همدلی پزشک با بیمار نقش حیاتی دارد.
- توانایی در توضیح گزینه‌های درمانی به زبان ساده و شفاف، نشانه یک پزشک متعهد و حرفه‌ای است.
در دسترس بودن در شرایط اورژانسی
- پزشک یا تیم درمان باید در شرایط اضطراری قابل دسترسی باشند.
- همکاری با بیمارستانی که بخش اورژانس و خدمات قلبی ۲۴ ساعته دارد، امتیاز مهمی است.
همکاری با تیم چند تخصصی
- یک پزشک خوب باید در صورت لزوم با سایر متخصصان مانند جراح قلب، متخصص دیابت یا متخصص تغذیه همکاری کند.
دکتر غلامحسین فاتحی از بهترین متخصصین قلب در تهران می‌باشند. شما عزیزان می‌توانید با مراجعه به سایت نفیس کلینیک ضمن بازدید از نظرات ثبت شده راجع به دکتر فاتحی نوبت خود را جهت ویزیت و معاینه توسط یکی از حاذق ترین و بهترین متخصصین قلب و عروق در سایت به طور آنلاین در ساعت و روز دلخواه خود ثبت نمایید.
مجموعه نفیس کلینیک همه روزه و به طور تخصصی با بهرگیری از برترین پزشکان تهران از ساعت 9 صبح الی 9 شب حتی در ایام تعطیل آماده خدمت رسانی به بیماران عزیز می‌باشد.