میگرن یک اختلال عصبی است که می‌تواند منجر به بروز علائم مختلفی در فرد شود. این بیماری اغلب با سردردهای شدید و طاقت‌فرسا همراه خواهد بود. علائم آن ممکن است شامل حالت تهوع، استفراغ، احساس بی‌حسی یا مورمور شدن، اختلال در گفتار و حساسیت به نور و صدا باشد. میگرن به طور معمول، جنبه ژنتیکی دارد و می‌تواند در هر سنی آغاز شود. این بیماری می‌تواند از دوران کودکی یا اوایل جوانی شروع شود و بر کیفیت زندگی فرد تاثیر زیادی بگذارد.
منظور از میگرن چیست؟
میگرن یک نوع سردرد عصبی است که در اغلب موارد با درد شدید و ضربان‌دار در یک طرف سر شناخته می‌شود و می‌تواند با علائمی نظیر تهوع، استفراغ و حساسیت به نور و صدا همراه باشد. این سردرد به دلیل تغییرات در فعالیت‌های مغزی و عصبی ایجاد می‌شود و معمولاً به صورت دوره‌ای و با شدت‌های متفاوت در افراد بروز می‌کند. میگرن می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی فرد بگذارد و فعالیت‌های روزمره را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. به علاوه، میگرن انواع مختلفی دارد که هرکدام نیاز به روش‌های درمانی و مدیریت خاص خود دارند.
بررسی انواع درد میگرن حاد
درد میگرن حاد معمولاً با ویژگی‌هایی مانند ضربان‌دار بودن، کوبنده بودن و یا حتی سوراخ‌کننده بودن توصیف می‌شود. بسیاری از افراد آن را درد ناتوان‌کننده و طاقت‌فرسا می‌دانند که می‌تواند به شدت فرد را از انجام فعالیت‌های روزمره بازدارد. این درد گاهی به صورت تدریجی آغاز می‌شود و در صورت عدم درمان، به تدریج شدت یافته و ممکن است تبدیل به درد شدیدی شود که جهت مدت طولانی ادامه یابد.
در بیشتر موارد، درد میگرن حاد ناحیه پیشانی و اطراف آن را درگیر می‌نماید و اغلب فقط یک طرف سر را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اگرچه در برخی مواقع ممکن است درد به طور متناوب از یک طرف به طرف دیگر منتقل شود یا حتی به دو طرف سر گسترش یابد. این نوع سردرد معمولاً حدود 4 ساعت طول می‌کشد، اما در صورتی که درمان نشود یا به درمان‌ها پاسخ ندهد، می‌تواند برای مدت طولانی‌تری، حتی تا یک هفته، ادامه یابد. در میگرن‌های همراه با اورا، ممکن است درد با نشانه‌های اورا همزمان شود یا حتی اصلاً درد نداشته باشد.
چه عواملی باعث میگرن حاد می‌شود؟
محققان هنوز نتواسته‌اند یک دلیل قطعی جهت بروز میگرن شناسایی کنند، اما عواملی وجود دارند که می‌توانند در تشدید یا شروع این سردردها مؤثر باشند. یکی از مهم‌ترین عواملی که به نظر می‌رسد در بروز میگرن نقش دارد، تغییرات در تعادل مواد شیمیایی مغز است، به‌ویژه کاهش سطح سروتونین که یک انتقال‌دهنده عصبی مهم است.
علاوه بر این، عوامل مختلف دیگری نیز می‌توانند موجب تحریک حملات میگرن شوند، از جمله:
- کم‌آبی بدن
- سر و صداهای بلند
- فعالیت بدنی شدید
- نوسانات فشار جوی
- مصرف سیگار و الکل
- استرس و اضطراب زیاد
- بوهای شدید یا غیرمعمول
- برخی غذاها و نوشیدنی‌ها
- نورهای شدید یا تابش مستقیم نور
- تغییرات ناشی از سفر و تغییر در محیط
- تغییرات شدید دما یا گرمای بیش از حد
- حذف وعده‌های غذایی یا تغییر در الگوی تغذیه
- تغییرات در الگوی خواب، مانند کمبود یا زیاد خوابیدن
- مصرف برخی داروها مانند قرص‌های ضدبارداری یا نیتروگلیسرین
- تغییرات هورمونی در زنان، مانند نوسانات استروژن و پروژسترون در دوران قاعدگی، بارداری یا یائسگی
این عوامل ممکن است به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم باعث بروز میگرن شوند، و شدت این تأثیرات بسته به هر فرد متفاوت است.
میگرن حاد چند ساعت زمان می‌برد؟
سردردهای میگرنی در اکثر موارد بین 4 تا 6 ساعت طول می‌کشند، اما در برخی موارد شدیدتر، ممکن است تا 3 روز نیز ادامه یابند. افراد مبتلا به میگرن به طور متوسط ماهیانه سه یا چهار حمله میگرنی را تجربه می‌کنند، اما این تعداد می‌تواند در افراد مختلف متفاوت باشد. برخی ممکن است حملات میگرنی را در فواصل کوتاه‌تر، حتی هر چند روز یک‌بار، تجربه کنند، در حالی که دیگران تنها چند بار در سال به این سردردها دچار می‌شوند.
گاهی اوقات این دردها از یک طرف سر شروع و به طرف دیگر منتقل می‌شوند یا به صورت متمرکز در ناحیه پیشانی احساس می‌شوند. این سردردها معمولاً با احساس درد مبهم در اطراف سر آغاز می‌شوند و سپس به تدریج به دردهایی ضربانی و متمرکز تبدیل می‌شوند.
تشخیص سردردهای میگرن حاد
برای تشخیص میگرن، هیچ آزمایش خون یا ادرار خاصی وجود ندارد و معمولاً این بیماری از طریق معاینه بالینی و ارزیابی علائم فردی تشخیص داده می‌شود. پزشک با بررسی نوع سردرد، زمان شروع، دفعات بروز و مدت زمان درد، می‌تواند به تشخیص میگرن پی ببرد. در طول معاینه، پزشک عملکرد چشم‌ها، هماهنگی عضلات، واکنش‌های عصبی و حواس پنجگانه را ارزیابی نموده و به دنبال علل مختلف سردرد می‌گردد.
همچنین ممکن است سؤالاتی مانند محل درد (یک طرفه یا دوطرفه بودن)، شدت درد و تأثیر آن بر فعالیت‌های روزانه، یا این‌که آیا درد با فعالیت فیزیکی بدتر می‌شود، مطرح شود. در برخی موارد، برای تأیید تشخیص، پزشک ممکن است تصویربرداری MRI یا سی‌تی‌اسکن نیز درخواست کند.
درمان میگرن حاد چگونه است؟
درمان میگرن حاد معمولاً شامل استفاده از داروها و روش‌های غیر دارویی مختلف است. در اینجا به بررسی نکات کلیدی در تشخیص و درمان این اختلال پرداخته شده است:
تشخیص میگرن
- تاریخچه پزشکی: نخست باید علائم سردرد، مدت زمان و دفعات بروز حملات بررسی شود.
- معاینه فیزیکی: برای رد کردن دیگر علل احتمالی سردرد، معاینه بالینی ضروری است.
درمان دارویی میگرن
- NSAIDs: داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی همچون ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند در تسکین درد مؤثر باشند.
- تریپتان‌ها: داروهایی مثل سوماتریپتان و ریزاتریپتان که برای درمان حملات میگرنی در مراحل ابتدایی بسیار مؤثر هستند.
- ارگوتامین‌ها: داروهایی مانند دیکرگوتامین و ارگوتامین که در مواقع خاص و برای موارد شدیدتر تجویز می‌شوند.
- داروهای ضد تهوع: در صورت همراه بودن تهوع با سردرد، داروهایی مانند متوکلوپرامید یا پرمترزین به تسکین علائم کمک می‌کنند.
درمان‌های غیر دارویی میگرن
استراحت در محیطی آرام، تاریک و بی‌صدا جهت کاهش تحریکات خارجی
استفاده از کمپرس سرد روی پیشانی یا ناحیه گردن که می‌تواند موجب تسکین درد شود
تکنیک‌های تنفسی و تمرینات آرامش‌دهنده که می‌تواند به کاهش استرس و تسکین درد کمک کند
مراقبت‌های ویژه و عوارض جانبی
- وضعیت بیمار: پیش از شروع درمان، میبایست شرایط سلامتی عمومی بیمار و داروهای مصرفی قبلی بررسی شود تا در صورت لزوم، تغییرات در درمان اعمال شود.
- عوارض دارویی: پزشک میبایست بیمار را از عوارض جانبی ممکن آگاه کرده و توصیه کند در صورت بروز علائم نگران‌کننده، به پزشک مراجعه نماید.
پیگیری و مدیریت طولانی‌مدت میگرن
- شناسایی و اجتناب از عوامل محرک: عواملی مانند استرس، بی‌خوابی و مصرف برخی مواد غذایی می‌توانند حملات میگرنی را تشدید کنند.
- درمان‌های پیشگیرانه: در صورتی که حملات میگرنی بیش از دو یا سه بار در ماه رخ دهند، ممکن است نیاز به درمان‌های پیشگیرانه مانند داروهای بتا بلاکر، آنتی‌دپرسانت‌ها یا داروهای ضد صرع باشد.
آموزش فرد مبتلا به میگرن
- آگاهی از میگرن: بیمار باید اطلاعات کافی درباره بیماری خود داشته باشد تا بتواند بهتر آن را مدیریت کند.
- ثبت نشانه‌ها و الگوهای سردرد: توصیه می‌شود بیمار روند حملات و پاسخ به درمان‌ها را ثبت کند تا پزشک بتواند به‌طور مؤثرتری درمان را تنظیم کند.
سخن پایانی
سردرد میگرنی یک اختلال عصبی است که با علائم خاصی همراه است و معمولاً موجب بروز درد شدید و ناتوان‌کننده در یک طرف سر می‌شود. این درد به طور معمول به صورت ضربانی و تپنده احساس می‌شود. درک و آگاهی از این بیماری ممکن است برای برخی افراد دشوار باشد، اما در این مقاله سعی کردیم تا اطلاعاتی درباره میگرن و راه‌های مدیریت آن ارائه دهیم. هدف ما این است که با بررسی واقعیت‌ها، شما را در درک بهتر این اختلال و نحوه کنترل و درمان آن یاری دهیم.